تأملی بر هیچانگی : "هیچ هیچ هیچانه‌" و رابطه‌ی متن و تصویر در آن

هدف پژوهش حاضر، بررسی شگردهای تعامل متن و تصویر در کتاب "هیچ هیچ هیچانه" است. به این منظور، اثر یادشده که شامل 52 شعر از هفت شاعر نام‌آشنای کودک ایران است، مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش تحلیل محتوای قیاسی- استقرایی و واحد تحلیل، هر شعر به‌همراه قاب تصویری آن است. این بررسی به دو پرسش بنیادی پاسخ می‌دهد: 1- آیا شعرها و تصویرهای این کتاب هیچانی هستند؟ 2- شگردهای ارتباطی شعرها و تصویرهای این کتاب چگونه است؟پژوهش نشان می‌دهد بیشتر شعرهای این کتاب، همان شعرهای ساده‌ی کودکانه -و نه هیچانه- و تصاویر نیز به‌صورت قرینه‌ای در ارتباط با متن تصویرپردازی شده‌اند. همچنین این پژوهش نشان داد متن و تصویر هیچانی در ارتباط با هم کارکردهای بسیار و گوناگون دارند. شگردهای ارتباطی یافت‌شده عبارتند از: وارونگی و انواع آن، عدم دقت و صراحت، تکرار زنجیروار، همزمانی رویدادها در مکان. همچنین شگردهای دیگری که می‌توان به آنها اضافه نمود عبارتند از: 1-آیرونی 2-تمرکززدایی 3-جناس تصویری 4-با اهمیت جلوه دادن پدیده‌ای بی‌اهمیت. با بهره‌گیری از این شگردها، می‌توان چهار گونه ارتباط را در میان شعرها و تصویرهای کتاب مشاهده کرد که عبارت است از: 1 -شعر و تصویر، هر دو هیچانه است. 2- شعر و تصویر، هیچ یک هیچانه نیست. 3- شعر هیچانه است، اما تصویر خیر. 4- تصویر هیچانه است، اما شعر خیر. باید توجه داشت بیشتر شعرها و تصویرهای کتاب با وجود برخورداری از این ویژگی‌ها، در زمره‌ی هیچانه‌ قرار نگرفتند چرا که شیوه‌ی به‌کارگیری این شگردها در شعر و تصویر موجب هیچانگی آنها نشده بود.